مفصل هيپ يکی از پيچيده‌ترين مفاصل بدن است که با توجه به نوع گستردگی حرکات و نيز تحمل وزن بدن در صورت بروز بيماری و عدم درمان به موقع و مؤثر آن می‌تواند مشکلات عديده‌ای را برای فرد در سنين بالاتر ايجاد کند.

یکی از مشکلاتی که به طور مادرزادی ممکن است نوزادان را گرفتار کند، در رفتگی مفصل لگن (محل مفصل شدن استخوان ران با حفره ی استخوان لگن) است.
اگر نوزاد شما دچار این مشکل باشد، مهم است که این عارضه را در همان ابتدای زندگی تشخیص داد و درمان کرد.

وقتی از فلج شدن دست یا پا صحبت می‌کنیم همه ما می‌توانیم به‌راحتی آن را تصور کنیم، اما وقتی از فلج مغزی صحبت به میان می‌آید، شاید برای خیلی‌ها غیرقابل تصور باشد که مغز هم بتواند فلج شود و این‌که اصلا فلج‌شدن مغز چگونه است. فلج مغزی(cp) واژه‌ای است که برای توصیف وضعیتی استفاده می‌شود که در آن حرکات بدن و هماهنگی عضلات مختل می‌شود. این حالت از آسیب یک یا چند ناحیه از مغز در دوره جنینی یا نوزادی ناشی می‌شود. کسی که به فلج مغزی مبتلا می‌شود، به علت آسیب مغزی دچار فلج‌شدگی بعضی از عضلات بدن می‌شود.

در نوزادان نارس یا نوزادانی که دچار مشکلات مختلف در اوایل تولد شده اند، مخصوصا نوزادان داراس سابقه بستری بیش از ۱۴ روز در NICU ، احتمال ایحاد مشکلات تکاملی بالاست.

یکی از شایع ترین و مهمترین مشکلاتی که ممکن است ایجاد گردد فلج مغزی Cerebral palsy است.

این بیماری یکی از رایج ترین بیماری های تکاملی در کودکان می باشد که به علل مختلفی ایجاد می گردد که شایع ترین آنها تولد زودهنگام نوزاد و مشکلات ایجاد شده برای نوزاد در حین تولد مانند کمبود اکسیژن و هایپوگلیسمی می باشد.

بی شک، تمام خانم‌هایی که متوجه بارداری‌شان می‌شوند، از شنیدن این خبر خوشحال خواهند شد و ۹ ماه تمام با این حس و حال خوب زندگی خواهند کرد. گاهی اما این وضعیت ۹ ماه ادامه پیدا نمی‌کند و نوزادی که منتظرش هستند، خیلی زودتر از موعد به دنیا می‌آید. این تولد زودتر از موقع هم به جای این که باعث خوشحالی بیشتر پدر و مادر شود، آنها را نگران‌ می‌کند و حتی ممکن است آنها مجبور شوند چند روزی فرزندشان را در بیمارستان بستری کنند. البته عده‌ای هم هستند که نمی‌دانند نوزاد نارس به چه مراقبت‌هایی نیاز دارد و به همین دلیل، به این موضوع چندان توجهی نشان نمی‌دهند.

کودکان نارسی که در کمتر از ۳۸ هفته متولد شده اند و کودکان کم وزنی که زمان به دنیا آمدن کمتر از ۲/۵ کیلوگرم  بوده اند , جزو گروه کودکان پرخطر محسوب شده که احتمال ابتلا به اختلالات رشدی در آنها زیاد است. هر چه سن جنینی نوزاد و وزن تولد او کمتر باشد احتمال ابتلا به مشکلات تکاملی بیشتر است.

توانبخشي به معناي بازتواني، فرآيندي است که در آن به فرد توان خواه کمک مي‌ شود تا توانايي از دست رفته خود را پس از يک واقعه، بيماري و يا آسيب که منجر به محدوديت عملکردي وي شده است، به دست آورد و تا حد امکان در جهت حداکثر استقلال به او ياري رساند
در توانبخشي روند بازتواني طولاني‌ و تدريجي‌ است. فرآيند توانبخشي عبارتند از:

وقتی کودک بزرگ می شود و به طور طبیعی رشد می کند، راه رفتن روی پنجه پا به خودی خود جای نگرانی ندارد.  

گاهی اوقات راه رفتن روی انگشتان پا به دلیل فلج مغزی، دیستروفی عضلانی (تحلیل عضلات) و سایر بیماری های عصبی و عضلانی است. کودکان مبتلا به اوتیسم نیز روی پنجه پای خود راه می روند، اما خیلی از آن ها این طوری نیستند.

  راه رفتن روی انگشتان پا از روی عادت گاهی اوقات در یک خانواده وجود دارد.   این طور راه رفتن به طور مداوم، خطر افتادن و زمین خوردن کودک را زیاد می کند.  

در ۳ سالگی کودک قادر خواهد بود که یکی در میان پله ها را بالا برود. کودک می تواند سه چرخه خود را براند، به خوبی بدود و بپرد و از اشیا مختلف بالا برود. کودک می تواند در را باز کند همچنین می تواند توپ را از بالای سر خود پرتاب کند. کودک می تواند با کمک مادر به دستشویی برود و از لحاظ شناختی قادر است نام سه رنگ اصلی را ببرد. جملات کامل تر شده و گنجینه لغات کودک افزایش می یابد. در این سنین کلماتی مانند چرا، چگونه، کی و چه وقت مرتبا توسط کودک بکار برده می شود و سوالات زیادی مطرح می شود.

سید روح اله افتخاری

کارشناس ارشد کاردرمانی

کودک در این سن به راحتی راه می رود و چرخیدن، برگشتن و به عقب نگاه کردن تعادل او را بر هم نمی زند. کودک در دو سالگی پله ها را به شکل یکی یکی بالا می رود یعنی پای پایین را کنار پای بالایی می گذارد. در این سن ممکن است هنوز پای کودک کمی حالت پرانتزی داشته باشد اما این الگو فیزیولوژیک می باشد و به تدریج. و با قد کشیدن کودک رفع می گردد اما الگوهایی مانند عقب زدن زانوها و نوک پنجه راه رفتن و چرخش پاها به داخل و یا خارج طبیعی نمی باشد و نیازمند تمرینات مناسب کاردرمانی جهت رفع الگوی غلط است.

شیرخوار دراین سن چهاردست و پا رفتن را کامل و با با تعادل نشان می دهد و با این الگو از مواهنع رد می شود. کودک قادر است وسایلی مانند مبل را گرفته و خود ر بالا بکشد و بایستد. کودک در ۱۰ تا ۱۱ ماهگی می تواند با گرفتن دست ها به وسیایلی مانند مبل به حالت پهلویی راه برود.در ماه یازدهم با گرفتن دست ها می تواند راه برود. معمولا کودکان در ماه ۱۲ تا ۱۴ ماهگی راه می افتند و البته این سن میانگین راه افتادن در اکثر کودکان است. از لحاظ حرکات ظریف قادر خواهد بود که اشیا کوچک مثل دانه های برنج را با انگشتان شست و سبابه گرفته و به دهان ببرد.