در رفتگی مفصل لگن در نوزادان، علائم و درمان - مرکز کاردرمانی و گفتاردرمانی غرب تهران

مفصل هيپ يکی از پيچيده‌ترين مفاصل بدن است که با توجه به نوع گستردگی حرکات و نيز تحمل وزن بدن در صورت بروز بيماری و عدم درمان به موقع و مؤثر آن می‌تواند مشکلات عديده‌ای را برای فرد در سنين بالاتر ايجاد کند.

یکی از مشکلاتی که به طور مادرزادی ممکن است نوزادان را گرفتار کند، در رفتگی مفصل لگن (محل مفصل شدن استخوان ران با حفره ی استخوان لگن) است.
اگر نوزاد شما دچار این مشکل باشد، مهم است که این عارضه را در همان ابتدای زندگی تشخیص داد و درمان کرد.

این عارضه ممکن است در ابتدا مشکل مشهودی ایجاد نکند، بنابراین دکتر با معاینه، مفصل لگن را در هر بار ویزیت مورد بررسی قرار می‌ دهد تا زمانی که نوزاد به راه بیفتد.

دکتر برای معاینه ی مفصل لگن نوزاد، به آرامی استخوان‌ های ران را فشار می ‌دهد و می‌ کشد تا ببیند آیا این استخوان در حفره لگن لق می زنند یا نه. هنگامی که سن نوزاد بالاتر رفت، دکتر دو ران او را به طرفین باز می‌ کند تا ببیند آیا این استخوان ‌ها به راحتی باز می ‌شوند یا نه.

اگر مشکل مفصل لگن جدی باشد یا در ویزیت بعدی دکتر همچنان باقی مانده باشد، دکترتان ممکن است شما را به یک ارتوپد اطفال ارجاع دهد. ارتوپد اطفال پزشکی است که در مشکلات استخوان و مفاصل کودکان تخصص دارد.
ممکن است پزشک برای بررسی مفصل لگن از سونوگرافی استفاده کند. همچنین در حدود سه ماهگی نوزاد ممکن است رادیوگرافی با اشعه ایکس استفاده شود.

علائم دررفتگی مادرزادی مفصل ران: 
علائم در رفتگی مادرزادی سر استخوان ران در بچه ها بسته به سن بچه متفاوت است. این علائم را معمولا در دو محدوده سنی قبل و بعد از سه ماهگی تعریف میکنند.

در ناحیه کشاله ران همه نوزادان چین های پوستی بطور طبیعی وجود دارد. در این بیماری این چین ها ممکن است در دو طرف غیر قرینه بوده و چین های کشاله ران در طرف دررفته بیشتر باشد.
مفصل ران نوزاد دچار محدودیت حرکت شده و بخصوص دو ران بچه خوب از هم باز نمیشوند و مادر ممکن است نتواند ران های نوزاد را برای تعویض پوشک خوب از هم باز کند.
تست ارتولانی و بارلو  Ortolani and barlow's test : این تست ها به توسط پزشک انجام میشوند. پزشک نوزاد را به پشت بر روی تخت خوابانده و با گرفتن ران و ساق نوزاد، مفصل ران را با فشار دست جا میندازد و با برداشته شدن فشار مفصل دوباره در میرود.

تشخيص بيماری در رفتگی مفصل لگن:
 DDH را در نوزادان می‌توان به چند طريق تشخيص داد که بر مبنای معاينه بالينی و مشاهده ظاهری کودک صورت می‌گيرد. از جمله اين روش ها تست‌های ارتولانی، بارلو و گالزی می‌باشد.

تست ارتولانی:
دررفتگی در دوره نوزادی با تست ارتولانی تاييد می‌شود. برای انجام اين تست کودک را در وضعيت خوابيده به پشت قرار می‌دهيم. با يک دست لگن را و با دست ديگر زانو را به طور کامل نگه می‌داريم و هيپ را در ۹۰ درجه خم می‌کنيم. نوک انگشت اشاره و ميانی روی تروکانتر بزرگ و شست در سطح زانو قرار می‌گيرد. با ابداکشن آرام هيپ با عبور سر فمور از لبه ی خلفی استابولوم و عبور آن به داخل حفره‌، کلانک ( clunck ) شنيده يا لمس می‌شود (کلانک‌وروی). سپس با ادداکشن هيپ سر فمور از استابولوم خارج می‌شود (کلانک خروجی) و مجددا" کلانک شنيده يا لمس می‌شود.

تست بارلو:
با تست بارلو می‌توان تعيين کرد که آيا مفصل هيپ قابل دررفتن است يا نه و در واقع نوعی تست تحريکی دررفتگی می‌باشد. همانند تست ارتولانی طفل بايد بدون اينکه گريه کند روی تخت صاف و سفتی بخوابد و معاينه آرام صورت گيرد . هر دو هيپ را خم می‌کنيم. سمت مورد معاينه در ۴۵ درجه فلکشن و کمی ادداکشن و سمت مقابل در ۹۰ درجه فلکشن و کمی ابداکشن باشد. در اين وضعيت هيپ بيشتر ناپايدار است. نوک انگشت اشاره و ميانی در سطح خارجی ران روی تروکانتر بزرگ و نوک انگشت شست در قسمت ميانی ران در سمت داخل قراردارد. با فشار به سمت خلف و خارج سعی در دررفتگی هيپ می‌نماييم. در مواردی که هيپ قابل دررفتن باشد سر فمور به طور کامل با ايجاد کلانک از حفره خارج می‌شود (کلانک خروجی). با حذف فشار شست و فلکشن و ابداکشن هيپ، سر فمور با ايجاد کلانک وارد حفره می‌شود (کلانک ورودی).

تست گالزی:
در اين تست نيز کودک روی يک سطح صاف به پشت می‌خوابد به طوريکه زانوها و هيپ در هر طرف به صورت فلکشن باشند و کف هر دو پا بايد روی سطح قرار بگيرد. در اين صورت پای سمت مبتلا پايين‌تر از سمت ديگر قرار می‌گيرد.

از ديگر راه های تشخيص می توان به نوع راه رفتن در کودکان با سن بيشتر اشاره کرد که در حالت دو طرفه کودک به صورت Waddling gait و در حالت يک طرفه به صورت Telendelenburg gait راه می‌روند.

درمان در رفتگی مادرزادی لگن:
اغلب موارد در رفتگی مادرزادی مفصل لگن با استفاده از یک بریس نرم درمان می ‌شوند. این بریس زانوهای نوزاد را در حالت باز شده به طرفین و خم‌ شده روی قفسه سینه نگه می ‌دارد. اگر نوزاد شما با این بریس تحت درمان باشد، پزشک مفصل لگن او را هر یک تا دو هفته معاینه می ‌کند، تا ببیند آیا مفصل لگن در جای خود ثابت شده است یا نه.

هنگامی که مفصل لگن جا افتاد، نوزاد باید ۲ تا ۳ ماه دیگر این بریس را داشته باشد. در مجموع ممکن است لازم باشد نوزاد برای ۳ تا ۶ ماه به طور شبانه ‌روزی این بریس را پوشیده باشد.

۵ درصد نوزادان مبتلا به عارضه ی در رفتگی لگن به درمان‌ های بیشتری از بریس نیاز دارند. ممکن است لازم باشد، پای آن ها گچ گرفته شود و عد‌ه‌ ای هم نهایتا نیاز به جراحی برای تثبیت مفصل لگن پیدا می ‌کنند.

اگر بستگان شما در هنگام نوزادی به این مشکل مفصل لگن مبتلا بوده ‌اند، به پزشک تان بگویید. حتی اگر لگن نوزاد شما طبیعی به نظر برسد، ممکن است پزشک برای اطمینان آن را با سونوگرافی یا رادیوگرافی با اشعه ایکس مورد بررسی قرار دهد.

درمان دررفتگی مادرزادی مفصل ران در سنین بالای ۱.۵ سالگی
در سنین بالای یک و نیم سالگی در اکثر مواقع برای درمان از عمل جراحی کمک گرفته میشود. در این سنین عمل جراحی به منظور جااندازی باز مفصل دررفته انجام میشود چون معمولا جااندازی بسته دررفتگی در این سنین امکانپذیر نیست.

در سنین بالای یک و نیم سالگی معمولا شکل استخوان های لگن هم تغییر میکند و بغیر از جااندازی باز دررفتگی، در بسیاری اوقات نیاز به جراحی بر روی استخوان هم وجود دارد بدین صورت که پزشک جراح، استخوان لگن را در نواحی خاصی میشکند و آنها را در وضعیت مناسبی قرار میدهد تا در وضعیت جدید جوش بخورند و شکل تغییر یافته استخوان های اطراف مفصل ران طبیعی تر شود. به این نوع عمل جراحی استخوانی، عمل استئوتومی سالتر Salter osteotomy میگویند.

اگر تشخیص و درمان بیماری بعد از دو سالگی انجام شود احتمال اینکه حفره استابولوم شکل طبیعی خود را بدست آورد کم است و معمولا بیمار در سنین بالاتر، زودتر از معمول دچار استئوآرتریت (سائیدگی مفصل) ران میشود.

یکی از زمینه های بسیار مهم مداخله پزشکی در درمان دررفتگی لگن نوزادان کاردرمانی است. در جلسات کاردرمانی تمرینات تقویت و کشش عضلات مورد نیاز انجام می گردد.

کاردرمانی اوتیسم - کاردرمانی نوزادان - دررفتگی مادرزادی لگن - کاردرمانی در نوزادان دارای وزن تولد پایین - کاردرمانی غرب تهران - گفتاردرمانی غرب تهران - کاردرمانی سعادت آباد - کاردرمانی شهرک غرب - کاردرمانی فلج مغزی - کاردرمانی