ارتوپدى

در اين تغيير شكل، زانوها از هم دور و قوزك هاى داخلى به هم نزديك ميشوند و پاها شكل پرانتزى پيدا ميكنند، به همين خاطر آن را زانوى پرانتزى يا كمانى ميگويند. همه بچه ها در هنگام تولد و دوران كودكى، زانوى پرانتزى دارند كه بتدريج با رشد پاها از وضعيت پرانتزى به ضربدرى تغيير شكل ميدهند. 

منظور از تغيير شكل از زانوى پرانتزى به ضربدرى ايجاد ناهنجارى نيست، بلكه زانوها در وضعيت طبيعى زاريه اى در حدود ٧-١٣ درجه بين محور ران و محور ساق دارند كه طبيعى است. افرادى كه تغيير شكل زانوى پرانتزى دارند، اردك وار راه ميروند.

علل تغيير شكل زانوى پرانتزى

١. چاقى يا وزن زياد كودك

زانوى ضربدرى يكى از تغيير شكل هاى زانو است كه در آن زانوها به هم نزديك ميشوند و قوزك هاى داخلى از هم فاصله ميگيرند، در اين تغيير شكل زانوها به خط وسط نزديك ميشوند. 

به طور معمول، زانوى بچه ها در حالت پرانتزى است اما با رشد بچه ها و به تدريج، يك تغيير شكل طبيعى از پرانتزى به ضربدرى به وجود مى آيد.

گاهى والدين به خاطر اينكه فكر ميكنند قسمتى از بدن كودكشان غير طبيعى است، ناراحت ميشوند. در حاليكه در اطفال، اغلب مواردى كه غير طبيعى به نظر ميرسد، طبيعى است و به مرور  زمان كه كودك رشد ميكند، بهتر ميشود. بنابراين، دانستن وضعيت هاى طبيعى و غير طبيعى اندام ها و تنه مهم است.

اغلب كودكان با پاهاى تا حدى كج متولد ميشوند و اين ممكن است با پاى چماقى اشتباه شود. حدودا از هر هزار كودك، سه نفر با پاى چماقى متولد ميشوند. در برخى موارد علت ارثى است، گاهى هم علت آن نا شناخته است. پس همانطور كه ملاحظه ميشود، تعداد كودكانى كه با پاى چماقى متولد ميشوند خيلى كم است. 

يكى از انواع تغيير شكل هاى زانو است كه در آن ، زانو عقب تر از وضعيت طبيعى قرار ميگيرد. به عبارت ديگر، زانو با دامنه اى بيشتر از حد طبيعى باز ميشود كه اين عمل غير طبيعى است.

علل زانوى عقب رفته:

١. ضعف عضله چهار سر

٢. فلج عضله چهار سر

٣. كوتاهى عضله چهار سر

٤. قوى بودن عضله چهار سر

٥. ضعف عضلات پشت ران

٦. ضعف عضلات پشت ران و چهار سر

٧. فلج عضلات پشت ران

عوارض ناشى از زانوى عقب رفته:

١. آرتروز زودرس: به علت وارد شدن فشارهاى غير طبيعى، فرد دچار آرتروز زودرس زانو ميشود.

كودكان بدليل طبيعت فعال و پر جنب و جوش خود، اغلب در معرض آسيبهاى ضربه اى قرار دارند. كوفتگى همان آسيب و پارگى بافت نرم، پوست، عضلات و بافت زير جلدى است.

به دنبال كوفتگى يك پاسخ التهابى و سپس درد، تورم، و خونريزى ايجاد ميشود.

كوفتگى ها معمولا براى كودكان عادى، مسئله اى ايجاد نميكنند اما در كودكان با مكانيسم پاسخدهى مختل ( مانند مبتلايان هموفيلى )، مشكل ساز خواهند بود.

له شدگى ها در كودكان بسيار شايع است ( مثل گير كردن انگشتان بين دربها ) كه ميتوانند استخوان و ناخن را درگير كنند و ممكن است متورم و دردناك شوند. 

اهداف درمان کاردرمانی این عارضه که وجود آنها لازمه یک درمان موفق است:

استخوان به گونه ای جوش بخورد که

 شکل ظاهری اندام به اندازه های قبل از شکستگی برگردد.
 کارکرد عضو آسیب دیده در کوتاه ترین زمان به اندازه های قبل از آسیب برگردد.
برگشت شکل ظاهری اندام از چند جنبه قابل بررسی است

طول اندام نباید کوتاه شود و بعد از جوش خوردن شکستگی باید طول استخوان به اندازه قبل از آسیب برگردد.

 AFOها در قدیم متناسب با نوع کفش طبی و از جنس چرم و فلز ساخته می شدند، که این مورد باعث سنگین شدن، ناخوشایندی و عدم کارایی در حفظ وضعیت درست مچ پا می شد. مدت زیادی طول کشید و میزان تقاضا برای استفاده از آنها کاهش یافت تا زمانیکه کفش و ارتزهای چرمی از جنس نرم تر ساخته و تغییر شکل یافتند.
ظهور پلاستیک های شکل پذیر (فرم پذیر) باعث سبک شدن وزن کلی AFO ها شد که آنها را از قالب گچی که از پای کودک تهیه می شد می ساختند. دقت زیاد AFO های ترموپلاستیک باعث کنترل بهتر و تأثیرگذاری بیشتر آنها می شد.