پيشگيرى از اختلالات تكاملى

برای پیشگیری از اختلالات تکاملی اقدامات بایستی از دوران بارداری و حتی قبل از بارداری شروع شود(حاملگی سالم) و سپس تولد سالم، تغذیه صحیح، پیشگیری از بیماریها و نهایتا تامین محیط سالم مد نظر قرار گیرد.

۱- حاملگی سالم:حاملگی بایستی در سن مناسب انجام گیرد تا از اسیب های حاملگی و زایمان و نیز بیماریهای کروموزومی تا حد امکان پیشگیری شود. کسانیکه ازدواج فامیلی دارند و یا سابقه اختلالات تکاملی و ژنتیکی در خانواده آنها موجود است. بررسی دوران بارداری را از نظر اختلالات تکاملی جدی بگیرند. مراقبت های منظم در دوران بارداری، واکسیناسیون زنان باردار، پیشگیری از بیماریهای عفونی، توجه به وزنگیری دوران بارداری، تغذیه مناسب دوران بارداری، کنترل فشارخون و پیشگیری از مسمومیت دوران بارداری، کنترل مصرف داروها در دوران بارداری، کنترل ویژه حاملگی های پرخطر همگی در یک حاملگی سالم موثرند.

۲- تولد سالم: هدایت زایمان به محل مناسب بر اساس پرخطر بودن حاملگی، انجام زایمان توسط افراد متخصص، زایمان در زمان مناسب، مراقبت های تخصصی بعد از زایمان در یک تولد سالم موثرند. 

۳- مراقبت صحیح از نوزادان مخصوصا نوزادان کم وزن: نوزادان و مخصوصا نوزادان نارس در مقابل عفونت ها، هیپو و هیپرترمی، هیپوگلیسمی و کمبود اکسیژن حساس هستند. تغذیه با شیر مادر در سلامت نوزادان اهمیت زیادی دارند. یرقان نوزادی به مراقبت خاص نیاز دارد تا از اسیب های مغز در اثر بیلیروبین بالا پیشگیری کنیم.

۴- تشخیص زودرس بیماریها و درمان صحیح آنها: تشخیص زودرس و درمان به موقع اختلالات بینائی و شنوائی- سوئ تغذیه و کمبود ویتامین ها و املاح - اختلالات متابولیک و هورمونی (مثل هیپو
تیروئیدی، فنیل کتونوری، هیپو گلیسمی)، تشنج و سایر بیماریهای مغزی مثل هیدروسفالی و مننژیت، عفونت های شدید، کم آبی شدید می تواند به موقع از آسیب های مغزی جلوگیری کند.

۵- تامین محیط سالم در منزل و جامعه: برنامه های زیر می تواند در تامین چنین محیطی موثر باشند:

- پیشگیری از حوادث: حوادث مختلف از جمله، افتادن، تصادفات رانندگی، مسمومیت ها از شایعترین مسائلی هستند که می توانند در اختلالات تکاملی موثر باشند و بایستی در برنامه مراقبت از کودکان لحاظ شوند.

- برنامه ریزی برای استفاده از تلویزیون می تواند ضمن اموزنده بودن برنامه ها برای کودک و کمک به تکامل ذهنی، از استفاده افراطی از تلویزیون پیشگیری کرده و از انفعال ذهنی کودک جلوگیری کند و وقت کافی برای مطالعات فعال، ورزش و بازی فراهم کند.

- انتخاب بازی های مناسب می توانند توان جسمی و ذهنی کودک را بالا برده و قوانین و ارتباطات اجتماعی را به وی آموزش دهد و در ارتقا حیطه های مختلف تکاملی اثرات مثبت داشته باشد.

۶- دادن ماساژ: ماساژ فرصتی است برای برقراری ارتباط بین والدین و کودک ( تماس پوست به پوست، تماس چشم به چشم، تماس کلامی و تماس عاطفی) و در موارد زیر به تکامل کودکان کمک می کند.

میزان شناخت و هوش: تحریک مغز برای رشد، بازسازی مغز و هماهنگی از طریق تحریکات اعصاب موجود در پوست اندام ها و سر و صورت.

پیشگیری از اختلالات حرکتی شدید در اسیبهای مغزی: از طریق تحریک مغز برای رشد وباز سازی مغز، تقویت عضلات و ایجاد انعطاف در عضلات و تاندون ها و تقویت حرکات تعادلی.

کمک به برطرف شدن اختلالات رفتاری و کاهش گریه مداوم، اختلال خواب، بیش فعالی، اوتیسم وبرقراری وابستگی از طریق تحریک نواحی عاطفی مغز 

کمک به برطرف شدن اسپاسم های ناشی از فلج مغزی.

نوزادانی که تجربه ماساژ مناسب و مداومی را درند از خواب خوبی برخوردار بوده و هنگام بیداری هوشیاری بیشتری دارند.

مغز مثل یک کامپیوتر عمل می کند و اطلاعات محیط از طریق بینائی، شنوائی، حس لامسه، چشائی و بویائی وارد مغز می شود سپس در مغز فرایند خاصی را طی کرده و پاسخ های مناسبی در مقابل اطلاعات وارده داده می شود. در ماساژ اطلاعات زیادی از راه پوست داده می شود و زمانیکه والدین در زمان ماساژ با کودک خود صحبت می کنند و یا با کودک بازی می کنند داده ها علاوه بر راه لامسه، از راه چشم و شنوائی نیز وارد مغز کودک می شوند و در همین زمان به خاطر ارتباط محبت آمیز، سیستم عاطفی مغز نیز تحریک می شود و در نتیجه مغز کودک فعال شده و کارکرد بهتری پیدا می کند. این تحریکات در افزایش دندریت ها( شاخه های ارتباطی سلول های عصبی) مخصوصا در ۲ سال اول زندگی، افزایش سرعت انتقال داده ها در مغز از راه تسریع میلین سازی( پوشش سلول های عصبی)، و بازسازی سلول های مغزی مخصوصا در بیمارانی که مغز آنها در اثر عوامل مختلف آسیب دیده است بسیار موثر است.

۷-نور و صدای مناسب در محیط منزل و محیط بیرون از منزل از اسیب حس های مختلف کاسته و نیز روی توجه و دقت، حس و روان کودک اثرات مثبتی خواهند داشت.

۸-محیط های آموزشی فعال و خودداری از اموزش های پسیو در فعال کردن خلاقیت های کودکان موثر است.

۹-رفتار مناسب برحسب سن تکاملی کودک و رسیدگی بلافاصله به نیاز های شیرخوار در زمان دلبستگی، دادن استقلال در تغذیه از اواخر سال اول و کمک به شکل گیری استقلال و هویت کودک و نوجوان و مشارکت دادن او در کارهای جمعی همگی در پیشبرد تکامل و پیشگیری از اختلالات تکاملی موثرند.

مركز كاردرمانى و گفتاردرمانى تاك