فلج مغزی چیست؟

اختلال در حرکت و پوسچر در دوره نوزادی یا کودکی اتفاق می‌افتاد. دلیل آن ضایعه غیر پیشرونده به مغز است که ممکن است قبل ،حین یا اندکی پس از تولد ایجاد شود. اختلالات حرکتی معمولا با مشکلات حسی، درکی ، شناختی ،ارتباطی و رفتاری همراه می شود.فلج مغزی یک بیماری خاص نیست بلکه به مجموعه ای از سندرومهای اختلال عصبی _ حرکتی غیر پیشرونده گفته می شود که بصورت ثانویه در اثر آسیب مغز در حال رشد بوجود می آیند. آسیب مغزی دائمی است و قابل درمان نمی باشد اما می توان پیامدهای آن را کاهش داد.
آسیب به مغز ممکن است در دوره پیش از زایمان ،حین زایمان یا پس از زایمان اتفاق بیافتد . هرگونه آسیب غیر پیشرونده به سیستم اعصاب مرکزی در دو سال اول زندگی، به عنوان فلج مغزی شناخته می شود. کودکان فلج مغزی علاوه بر اختلال حرکت و تعادل، ممکن است سایر تظاهرات اختلال در عملکرد های مغزی را نیز تجربه کنند.
امروزه پذیرفته شده استکه تنها حدود ۱۰% از موارد فلج مغزی در ارتباط با خفگی نوزادی می باشند. اکثر این عوامل در دوران پیش از زایمان اتفاق می افتد و در بسیاری از موارد ، دلیل اصلی مشخص نیست.

شیوع :
فلج مغزی شایع‌ترین دلیل ناتوانی های دوره کودکی است وقوع آن ۲ تا ۲/۵  مورد در هر ۱۰۰۰ کودکی که زنده می‌ماند. بعضی از کودکان مبتلا زنده نمی ماند و شیوع آن بین ی۱ تا ۵ نفر از هر ۱۰۰۰ کودک در کشورهای مختلف متفاوت است . در گذشته تصور می‌شد که با بهبود مراقبت های حین زایمان وقوع فلج مغزی می‌تواند کاهش یابد.با این حال وقوع فلج مغزی کاهش نیافته و شیوع  کلی آن در سال‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ و افزایش یافته است. علت این پدیده ، افزایش زنده مانده کودکان زودرس ، کودکان با وزن بسیار پایین در زمان تولد و همچنین افزایش تولدها توضیح داده می شود. وقوع فلج مغزی حتی در مراکزی که شرایط ایده آلی برای مراقبتهای حین زایمان و خفگی نوزادی نیز وجود دارد غیر معمول نیست و ثابت باقی مانده است. این امر باعث شده است که مطالعات به سمت عوامل مربوط به دوره بارداری کشیده شوند.

اتیولوژی :
علت فلج مغزی را تنها در ۵۰% موارد می توان تشخیص داد. بعضی از عوامل موجود در تاریخچه کودوک می تواند خطر فاج مغزی را افزایش دهند. 

عوامل خطرزا :
عوامل خطرزا مرتبط با فلج مغزی به ۳ دسته پیش از زایمان ، حین زایمان و پس از زایمان تقسیم می شوند. تولد زودرس و وزن کم بدو تولد مهمترین عوامل در کشورهای توسعه یافته با مراقبتهای زایمانی استاندارد می باشند . در در سایر کشورها عوامل پس از زایمان نقش بزرگتری دارند.

عوامل خطرزا پیش از زایمان :
*تولد زودرس(مدت بارداری کمتر از ۳۶ ماه)
*وزن پایین در زمان تولد(کمتر از ۲۵۰۰ گرم)
*صرع مادر
*پرکاری تیروئید
*عفونت ها
*خونریزی در ۳ ماهه اول
*مشکل دهانه رحم
*توکسمی شدید ،تشنج حاملگی
*عوارض داروئی
*بارداری چندقلویی
*نارسایی جفت

عوامل خطرزا حین زایمان:
*زایمان سخت و طولانی
*پارگی زودرس کیسه آب
*ناهنجاری تحمیل شده
*خونریزی واژینال در حین زایمان
*برادی کاردیا
*کمبود اکسیژن (هیپوکسی)

عوامل خطرزا پس از زایمان :
*عفونت های CNS(مننژیت ، آنسفالیت)
*هیپوکسی
*تشنج
*افزایش بیلی روبین در نوزادان

*تروما به سر

در مقالات بعدی راجع به ابعاد مختلف این بیماری مطالب بیشتری ذکر خواهد شد.

نویسنده: 

سید روح اله افتخاری

کارشناس ارشد کاردرمانی