زانوى پرانتزى

در اين تغيير شكل، زانوها از هم دور و قوزك هاى داخلى به هم نزديك ميشوند و پاها شكل پرانتزى پيدا ميكنند، به همين خاطر آن را زانوى پرانتزى يا كمانى ميگويند. همه بچه ها در هنگام تولد و دوران كودكى، زانوى پرانتزى دارند كه بتدريج با رشد پاها از وضعيت پرانتزى به ضربدرى تغيير شكل ميدهند. 

منظور از تغيير شكل از زانوى پرانتزى به ضربدرى ايجاد ناهنجارى نيست، بلكه زانوها در وضعيت طبيعى زاريه اى در حدود ٧-١٣ درجه بين محور ران و محور ساق دارند كه طبيعى است. افرادى كه تغيير شكل زانوى پرانتزى دارند، اردك وار راه ميروند.

علل تغيير شكل زانوى پرانتزى

١. چاقى يا وزن زياد كودك

٢. زود راه افتادن كودك

٣. پارگى رباط جانبى خارجى زانو 

٤. شكستگى در سطوح مفصلى و يا شكستگى در قسمت بالا و پايين مفصل

٥. استفاده از كهنه زياد ( پوشك زياد ) براى كودك

٦. زمينه ارثى

٧. كوتاهى عضلات نيم غشايى و نيم وترى

٨. ضعف عضله دو سر رانى

٩. بيمارى نرمى استخوان ( راشيتيسم )

نرمى استخوان به علت كمبود ويتامين D رخ ميدهد. ويتامين D در شير، كره، زرده تخم مرغ، چربى حيوانات و روغن كبد ماهى يافت ميشود. نور خورشيد وقتى روى پوست ميتابد، خود بدن ويتامين D توليد ميكند. در كودكانى كه به حد كافى غذاهاى ويتامين دار نمى خورند و آنهايى كه به حد كافى در برابر نور خورشيد قرار نميگيرند، بتدريج علائم نرمى استخوان افزايش مى يابد.

بروز ميزان كم تا متوسطى از زانوى پرانتزى در زمان تولد طبيعى است.

چرخش داخلى اندام تحتانى، زانوى پرانتزى را افزايش ميدهد. براى به دست آوردن ميزان زانوى پرانتزى، لازم است كه فرد پاهايش را به صورت صاف قرار دهد، به طورى كه كشكك مستقيم رو به جلو باشد. ميزان زانوى پرانتزى از طريق اندازه گيرى فاصله بين دو كنديل داخلى استخوان ران به دست مى آيد.

عوارض ناشى از زانوى پرانتزى

١. راه رفتن غير طبيعى

٢. آرتروز زودرس زانو

٣. افزايش آسيب پذيرى مفصل

٤. كوتاهى قد

٥. انحراف طرفى ستون مهره ها ( در صورت يكطرفه بودن زانوى پرانتزى )

٦. درد

درمان زانوى پرانتزى

پس از ارزيابى ميزان تغيير شكل و تعيين علت بروز دفورميتى توسط كارشناس كاردرمانى، در صورتى كه علت تغيير شكل زانوى پرانتزى، كوتاهى عضلات نيم غشايى و نيم وترى باشد، بايد براى آن ها حركات كششى اعمال كرد. 

اگر ضعف عضله دو سر رانى عامل تغيير شكل باشد، بايد از تمرينات تقويتى براى عضله مزبور استفاده كرد.

در صورتى كه پارگى رباط جانبى خارجى رخ داده باشد، تقويت عضله چهار سر ران ميتواند در پيشگيرى از ايجاد دفورميتى موثر باشد.

مركز كاردرمانى و گفتاردرمانى تاك

سيد محسن احكامى 

كارشناس ارشد كاردرمانى