کاردرماني در مشکلات ارتوپدی

دکتر فیروز مددی در سال ۱۳۵۱ وارد دانشگاه تهران و در سال ۱۳۵۸ به عنوان دانشجوي ممتاز از این دانشگاه فارغ‌التحصيل شده است، به همين دليل بدون گذراندن سربازي و طرح وارد رشته ارتوپدي در بيمارستان شفاي يحيائيان شده و در  سال ۱۳۶۲ به عنوان فارغ‌التحصيل ممتاز دوره تخصصي را به اتمام رسانده است. از آن زمان  تا ۱۳۶۸، به عنوان استاديار در دانشگاه شهيد بهشتي مشغول به فعالیت بوده و در سال ۱۳۶۸ براي گذراندن دوره‌هاي فوق تخصصي طب ورزشي، ارتوپدي اطفال و تومورها به كشور كانادا سفر کرده و در دانشگاه Toronto   و دانشگاه Western Ontario  دوره‌های مذکور را گذرانده است. براي درك اهميت كاردرماني در موفقيت جراحي، نظر آقاي دكتر فیروز مددي، فوق تخصص ارتوپدي را جويا شديم.
در مورد نقش کار درمانی در ارتوپدی برای خوانندگان توضیح دهید؟
كاردرماني شبيه فيزيوتراپي است اما رشته بسيار نوپاتري است. بنابراین حمايت  اجتماعي این رشته در مراكز علمي به اندازه فيزيوتراپي نيست. اختلاف كار فيزيوتراپي و كاردرماني در اين است كه متخصصان كاردرمان با بيماراني كار مي‌كنند كه بيماري‌هاي استخواني – عضلاني دائمي دارند. مانند بچه‌هايي كه فلج مغزي هستند يا افراد مبتلا به مننگوسل و كساني كه به دنبال تصادفات دچار صدمات غير قابل برگشت در سيستم عضلاني استخواني اندام‌ها شده‌اند.كار كاردرمان‌ها در اين موارد به صورت دستي است و به اندازه فيزيوتراپيست‌ها از دستگاه‌هايي كه به عنوان مداليتي از آنها نام برده مي‌شود مانند التراسوند، IR، دياترمي و غيره استفاده نمي‌كنند و بيشتر عملكردهاي مختل شده را ترميم كرده و سعي مي‌كنند شخص را سریع تر به جامعه بازگردانند. در مواردي كه صدمات جبران‌ناپذيري به فرد وارد شده، مثلا پيانيستي ۴ انگشت خود را از دست داده ، سعي مي‌شود پس از مدتي وي را با رشته‌اي ديگر در همان زمينه آشنا كنند، به عنوان مثال او را با ويالون آشنا مي‌كنند و به يك باره او را به حرفه ای غير‌مرتبط مانند حسابداري و ... وارد نمي‌كنند تا جهش سنگينی براي فرد ايجاد شود.
 
كاردرماني پس از عمل يا پیش از عمل انجام مي‌شود ؟
بیمارانی که مشکلات عصبی- عضلانی دارند باید به صورت تیمی درمان شوند، توانايي‌هاي جراح براي چنين بيماراني اندک است. در كنار جراح بايد يك نرولوژيست، كاردرمان و يك روانپزشك نيز قرار داشته باشد تا خانواده‌ها را در رابطه با بيماري فرد كاملا آگاه كنند و برای آنها مشخص کنند که ضايعه تا چه حد بهبود خواهد یافت. اغلب خانواده‌های كم اطلاع گمان مي‌كنند کودکی كه دچار فلج مغزي است پس از مدتي با جراحي‌ يا با كار درمانی به زندگي طبيعي بر مي‌گردد، در حاليكه در واقعيت اين‌طور نيست. در واقع اين بيماران به عنوان واحد‌هاي اجتماعي از حالت مصرف‌كننده صرف به حالت توليدكننده تبدیل می شوند. مثلا فردي كه نمي‌تواند در تيم‌هاي مطرح فوتبال بازي كند، مي‌تواند در رشته‌هاي پارا المپيك شركت كند و مدال‌هاي جهاني كسب كند.
بنابراین بيماري را كه جراح درباره جراحي‌ وی تصميم‌گيري مي‌كند پيش از جراحي تحت پوشش يك كاردرمان قرار مي‌گيرد.  يعني مراحل توانبخشي را طي مي‌كند و پس از جراحي نیز با كمك كاردرمان به درمان خود ادامه مي‌دهد. فرض كنيد كه يك مسابقه دو صد متر با مانع در حال اجرا است، كاردرمان‌ها در دویدن به بيماران کمک مي‌کنند تا به مانع مي‌رسند، براي عبور از مانع جراح وارد مي‌شود و پس از عبور از مانع بيمار دوباره بايد به دويدن ادامه دهد،  باز هم به كمك عمل كاردرمان نياز خواهد داشت.
علاوه بر اين در بسياري از مواقع، كاردرمان‌ها در تشخيص‌ به جراح كمك مي‌كنند و در تعیین چگونگی رفتار با بيماران بسيار كمك‌كننده هستند. چرا كه جراح با بيمار در عرض ۱۰-۵ يا در نهايت ۳۰ دقيقه ارتباط برقرار مي‌كند اما در اين مدت كوتاه نمي‌توان به وضعيت روحي و درجه هوشي وي پي برد.
 
كاردرمان چه تمرين‌هايي به بيمار قبل يا پس از عمل مي‌دهد ؟
بيماراني كه اسپاسم دارند در تمرين‌هاي خود روش‌هايي مانند Rood و Bobat، يا چند تكنيك جهاني ديگر را اجرا مي‌كنند. اين تمرين‌ها شدت اسپاسم را کاهش می دهد، نواقص دوران نوزادي و شيرخوارگي را تا حدي زيادي كم‌رنگ مي‌كند و آنها را براي توليد حركت آماده مي‌كند و در اين مرحله اصلاح حركت آغاز مي‌شود.
 
توانبخشي در بيماري‌هاي مختلف زانو به چه صورت است؟ 
بسياري از ورزشكاراني كه دچار صدمه از ناحیه زانو مي‌شوند، اختلالات حس عمقي دارند و بايد ياد بگيرند كه به عنوان مثال هنگامی که پرش به سمت بالا انجام مي‌دهند چگونه عكس‌العمل مناسبي به بدن خود بدهند تا بتوانند تعادل خود را حفظ کنند و در صورتیکه ضربه اي به آنها وارد شود چگونه باید با زمين برخورد كنند.
 
جايگاه كاردرماني از نظر شما در ايران چگونه است؟
در حال حاضر جايگاه كاردرمان‌ها در ايران ناشناخته است ولي دنيا به شرايطي رسيده كه حتي ژورنالي در امريكا به نام American journal of activity dialing   به چاپ مي رسد. هدف اصلي اين ژورنال اين است كه به مردم طبيعي و افراد مسن هم سرويس‌دهي کند. كاردرمان ها در اين راستا نقش بسیار مهمی را ایفا می کنند.
تعداد كاردرمان گران هنوز در ایران خيلي اندک است به ‌طوري كه بعضي از پزشکان گمان مي‌كنند فيزيوتراپي و كاردرماني يك رشته هستند و اين مسئله بايد با گذشت زمان حل شود و هرچقدر بيشتر برای شناسایی این رشته تلاش شود در اذهان پر رنگ تر خواهد شد.
 
چه مراكزي براي اين خدمات وجود دارد؟
مردم در هر جايي از كشور كه نتوانستند با کار درمان ها ارتباط برقرار کنند می توانند به سازمان بهزيستي شهر يا محله يا روستا مراجعه کنند، معمولا كاردرمان‌ها به خاطر اينكه شغلشان كاری انساني است كمتر به جنبه مالي مي‌پردازند.