كنترل رفتاري كودكان اتيسم (انتظار كشيدن، بيرون رفتن)

کودکان دارای اتیسم اغلب مفهوم انتظار و منتظر ماندن را درک نمیکنند. این موضوع میتواند در وضعیتهای مختلف برای فرزندتان مشکل ایجاد کند. شرایطی مانند: • رفتن به دکتر و دندانپزشک و نشستن در سالن انتظار 

• در صف ماندن و انتظار کشیدن در بانک و داروخانه و سوپر مارکت

• منتظر ماندن در ماشین پشت چراغ قرمز و یا در ترافیک

اگر فرزندتان معنی و مفهوم «تمام شدن» را میداند، توصیه میکنیم که از یک تایمر قابل تنظیم استفاده کنید. در غیر این صورت سعی کنید اسباب بازی و یا کتاب انتظار را به فرزندتان معرفی کنید. کتاب یا اسباب بازی ای که تنها در زمان انتظار کشیدن به فرزندتان ارایه میکنید و پس از اتمام زمان انتظار آن را بلا فاصله از فرزندتان دور میکنید. 

بیرون رفتن 

برای اغلب کودکان کم سن دارای اتیسم بیرون رفتن برای انجام فعالیتهای مختلف کاری مشکل بوده و والدین در ارتباط با انجام فعالیتهای خارج از خانه با چالش روبه رو هستند. فعالیتهایی مانند: • رفتن به آرایشگاه • خرید • دکتر  

نخست والدین این کودکان باید خود را جای فرزندشان گذاشته در ارتباط با معنی هر کدام از این فعالیتها برای فرزندشان، قدری فکر کنند. 

تصور کنید که تمام کردن یک کار و آغاز کاری دیگر و یا رفتن از جایی به جای دیگر بدون آگاه بودن از دلیل این تغییرات چه احساسی در شما ایجاد میکند. هرچند تعدادی از کودکان قادر به مقابله با این شرایط هستند، تعداد دیگری از آنها نمیدانند که چرا باید چنین تغییراتی در فعالیتهای آنان انجام شودواصلا نمیدانندکه چه اتفاقی دارد روی میدهد.درچنین زمانی است که مقاومت در برابر تغییر، قشقرق و سایر مشکلات رفتاری مشاهده میشود. فرزند شما این شرایط را چگونه درک میکند؟ و چه احساسی درباره ی آنها دارد؟ ممکن است در برابر تغییرات ناشناخته و پیشبینی نشده احساس ترس کند. ممکن است تغییرات ناگهانی در سیستم احساسی اش را نتواند تحمل کند؛ مثلا  تغییر ناگهانی نور، میزان سر و صدا و محرکهای مختلف محیطی مانند بو و لمس برایش دشوار باشد. باید به او کمک شود تا این شرایط و تفاوتهای موجود را درک کند. برای این کار میتوانید از فعالیتهای زیر استفاده کنید: • به فرزندتان اطلاع دهید که میخواهید به «جایی» بروید. اگر نمیخواهید دقیقا به او بگویید که به کجا میروید، او را برای ایجاد یک تغییر در فعالیتهایش آماده کنید. • برای آماده شدن فرزندتان اطلاعات لازم را به وی بدهید. به او نشان دهید که بعد چه اتفاقی خواهد افتاد. برای این کار مناسبترین شیوه، ارایه ی یک شیء و یا برنامه ی عینی است تا بتواند آن را با خود حمل کند. مثلا شیء که نشاندهنده محلی است که قرار است به آنجا بروید، یا یک برنامه ی کوچک دارای تصویر، لیست خرید و یا هر چیز عینی و مشخص دیگر. • اجازه دهید فرزندتان از این امر اطمینان حاصل کند که مجددا به خانه برمیگردد. برنامه ی «اول و بعداً» میتواند در این زمینه بسیار مفید باشد. 

میتوانید در برنامه ی تصویری فرزندتان بعد از تصویر محل مورد نظر، تصویر خانه را قرار دهید تا فرزندتان بداند که پس از اتمام کار، به خانه بر میگردید. • همه آدمها مجبور به انجام یک سری کار و فعالیت هستند که از انجام آنها چندان راضی و خوشحال نمیباشند؛ اما در نظر گرفتن فعالیتهای سرگرم کننده و مورد علا قه و موکول کردن آنها به بعد از انجام فعالیت اجباری، میتواند به تحمل شرایط کمک کند. برای اینکه فرزندتان با شما بیرون بیاید دلیل مناسب و خوبی برای او فراهم کنید. کودکتان را تشویق کنید تا به برنامه اش نگاه کند. آنگاه شما به برنامه اشاره کنید و به او بگویید که اول به کدام مکان و پس از آن به کدام مکان دیگر میروید. به یاد داشته باشید که فعالیت خوشایند را در مرحله ی دوم قرار دهید و انجام آن را به انجام کار اول مشروط کنید (مثلا  رفتن به خانه ی مادربزرگ را که مورد علاقه ی کودک

است پس از رفتن به آرایشگاه که چندان دوست ندارد، قرار دهید). نکته ی اصلی برای استفاده از حمایتهای بصری در فعالیتهای مربوط به بیرون رفتن این است که به فرزندتان کمک کنید تا درک کند که یک فعالیت چه زمانی شروع شده و چه زمانی تمام میشود. با استفاده از این روش آنان درک خواهند کرد که چه اتفاقی پیش خواهد آمد و در نتیجه این امیدواری وجود دارد که مشکلات رفتاری ناشی از عدم اطلاع پیش نیاید.

دكتر سيد علي صمدي

مشکلات رفتاری یکی از ویژگیهای عمومی و شناخته شده ی اختلال طیف اتیسم است، پاسخگویی صحیح و مناسب به رفتارهایی مانند پرخاشگری، قشقرق، آسیب رساندن به خود و هر رفتاری که احساس میکنید روبرو شدن و یا تحمل کردن آن دشوار است، بسیار ضروری است.

مركز توانبخشي تاك اماده ارائه مشاوره هاي علمي و كاربردي توسط متخصصين روانشناسي و رفتاردرماني با بيش از يك دهه سابقه كار با كودكان طيف اتيسم است. 

در مركز توانبخشي تاك، پس از ارزيابي دقيق و علمي كودكان طيف اتيسم، برنامه درماني جامع مبتني بر نيازهاي كودك تدوين و اجرا ميشود،  مركز تاك با دارا بودن بهترين متخصصين در حوزه توانبخشي ، افتخار دارد خدمات كامل شامل كاردرماني جسمي و ذهني، گفتاردرماني، مشاوره روانشناسي و رفتاردرماني، بازي درماني و اموزش كودكان با نيازهاي خاص را با بالاترين كيفيت ارائه دهد.

مركز كاردرماني و گفتاردرماني تاك