ادراك بينايى در كودكان، کاردرمانی بینایی

ادراك بينايي ، فرآيند كلي مسئول دريافت و شناخت محرك بينايي است. دريافت محرك بينايي ، عملكرد حسي است و شناخت محرك بينايي عملكرد خاص ذهني است. دريافت محرك بينايي ، فرآيندي است كه اطلاعات را از محيط استخراج و سازماندهي مي كند. مؤلفه ي شناخت محرك بينايي ، توانايي سازماندهي ، ساختاربندي و تفسير محرك بينايي را بوجود آورده و به آن چيزي كه ديده ميشود، معني مي بخشد. اين دو مؤلفه با هم ، فرد را قادر مي سازد دريابد "چه مي بيند" و هردو مؤلفه براي ديد فانكشنال ضروري هستند. 

 مهارت هاي ادراكي بينايي :

اين مهارت ها شامل تشخيص و شناسايي اشكال، اشياء ، رنگ ها و ديگر خصوصيات است. ادراك بينايي به فرد امكان مي دهد قضاوت درستي در مورد سايز ، پيكربندي و روابط فضايي ميان اشياء داشته باشد.

تفسير محرك بينايي يك فرآيند ذهني است كه شناخت را درگير مي كند و به محرك بينايي" معني " مي بخشد. مؤلفه هاي اين فرآيند شناختي – بينايي عبارتند از:

Visual attention

توجه بينايي شامل انتخاب اطلاعات ورودى بينايي مي شود. مدت زمانيكه " توجه بينايي" صورت مي گيرد، زماني است كه طي آن اطلاعات بينايي از چشم به كورتكس اوليه مغز منتقل مي شود. پايه و اساس عملكرد ايده آل در زمينه توجه بينايي موارد زير هستند:

Localization

 Fixation

Ocular pursuit 

Gaze shift 

چهار مؤلفه توجه بينايي عبارتند از:

۱. Alertness " آماده باش”

عكس العمل وضعيت طبيعي هوشياري آماده باش يعني انتقال از وضعيت awake به وضعيت attentive اين حالت براي يادگيري اكتيو و رفتارهاي تطابقي موردنياز است.

Selective attention .‎2

 توانايي انتخاب اطلاعات بينايي موردنياز و مربوط و عدم توجه به اطلاعات نامربوط. اين توجه ، هوشيارانه  و متمركز است. 

Visual vigilance .‎3 

تلاش ذهني هوشيارانه براي تمركز و پيگيري در انجام task

اين مهارت وقتي بروز مي كند كه كودك سخت كوشانه با اسباب بازي ها بازي نمايد يا سعي كند بنويسد.

Divided ‎/ shared attention .‎4 توانايي واكنش به دو يا چند task به صورت همزمان

اين مهارت وقتي بروز مي يابد كه كودك بطور اتوماتيك در يك task شركت كرده و با چشم task ديگري را كنترل مي كند.

Visual memory

 شامل يكپارچه سازي اطلاعات بينايي با تجارب قبلي است.

حافظه طولاني مدت ظرفيت گسترده اي دارد. در مقابل حافظه كوتاه مدت ، تعداد محدودي از خرده اطلاعات نامربوط را تقريبا به مدت ۳۷ ثانيه حفظ مي كند.

Visualdiscrimination 

 توانايي تعيين خصوصيات يك محرك به منظور بازشناسي  ، جوركردن  و طبقه بندي كردن .

بازشناسي: توانايي پيداكردن خصوصيت اصلي محرك و مربوط نمودن آن به حافظه.

جوركردن: توانايي كشف شباهت ها در ميان محرك هاي بينايي.

طبقه بندي كردن: توانايي ذهني براي كشف يك خصوصيت ( يك صفت) يا يك طبقه كه بوسيله ي آن بتوان شباهت ها يا تفاوت ها را در ميان محرك ها پيدا كرد. 

اين سه مهارت نيازمند اين هستند كه :

۱) بتوان شباهت ها و تفاوت ها را در ميان فرم ها و سمبول هاي پيچيده پيدا كرد.

 ۲) بتوان اين يافته ها را به اطلاعات قبلي ذخيره شده در حافظه بلندمدت مرتبط ساخت.

ادراك بينايي به دستكاري محرك بينايي كمك مي كند و در نهايت منجر به كمك به تمايز بينايي مي شود. 

در مقالات بعد به اختلالات ادراك بينايى اشاره خواهيم كرد و خدماتى كه در مركز تاك جهت بهبود اين اختلالات در قسمت كاردرمانى ذهنى و با تجهيزات پيشرفته در اتاق تاريك انجام ميشود معرفى خواهد شد.

مركز كاردرمانى و گفتاردرمانى تاك