شانت مغزی چیست؟

شانت ،‌لوله ای نازك و انعطاف پذیر همراه با یک دریچه می باشد. شانت را در مغز قرار می دهند تا مایع اضافی از سر را تخلیه کنند.

مایع شانت شده (تغییر مسير پیدا کرده ) به جای دیگری از بدن که از آنجا جذب گردد جريان مى يابد.

چرا شانت ضروری است؟

 شانت هنگامی ضروری است که مایع مغزی نخاعی(CSF) زیادی در مغز جمع می گردد.

مایع مغزی – نخاعی چیست؟ (Cerbro spinal flnid)

مایع مغزی – نخاعی ،‌ماده ای آبکی حاوی پروتئین ها ،‌نمک ها و قندهاست. در عمل این مایع به عنوان بالشتکی از مغز در برابر آسیب ها محافظت می کند. همچنین آن غذا را برای مغز حمل می کند و مواد زائد را خارج می کند. مایع مغزی – نخاعی ،‌محیط شیمیایی مناسبی را برای فعایت مغز بوجود می آورد . این مایع در راض بطن ها و مغز جریان دارد و توسط جریان خون در بافت ویژهای که در مغز می باشد جذب می شود.

 

علت افزایش غیر طبیعی مایع (C.S.F) چیست؟

 افزایش آن به علت انسداد در سیستم چرخش مایع صورت می گیرد . اگر مایع به خوبی چرخش پیدا نکند ،‌مایع در فضاهای داخل مغز جمع شده و باعث ایجاد فشار روی مغز و جمجمه می گردد. تولید و افزایش میزان مایع منجر به بیماری بنام هیدروسفالی میگردد که برای پیشگیری از مشکلات جدی می بایست به سرعت درمان گردد.

 

علل انسداد چیست؟

 انسداد می تواند ناشی از علل مختلف بسیاری باشد. شایع ترین نوع انسداد ،‌محدودیت یا تنگی و باریکی یکی از کانالهایی که بطن ها متصل است می باشد و ممکن است یک بد شکلی  (تشکیل شدن ناقص) ارثی یا غیر قابل توضیح و یا به علت وقوع عفونت ی خونریزی  در بافت آسیب دیده باشد. یک توده غیر طبیعی نیز می تواند باعث انسداد جریان شود.

 

انسداد گاهی  اوقات در فضای ساب آراکنوئید (بین عنکوبته و نرم شاله) بوجود می آید تا ایکه در بطن ها رخ دهد. مثل انسدادهایی که مانع جذب مایع مغزی –نخاعی در جهان خون می شوند.

 

شنت یک سیر فرعی  (بای پس bypuss) ایجاد می کند تا مایع مغزی – نخاعی ، این گرفتگی و انسداد را دور بزند.

 

چرا پزشک مشکوک می گردد که کودک من یک انسداد دارد؟

 اولین علامت هیدروسفالی ، افزایش سریع در اندازه سر می باشد. که در یک سونوگرافی قبل از تولد نشان داده می شود. علامت دیگر آن افزایش فشار ؟؟جمجمه می باشد که بستگی به سن و بزرگ شدن کودک دارد.

 

 

 

نوزادان تا ۲ سال:

 برجستگی ، بزرگی ملاج ،‌ چشمانی که بنظر می رسد به پائین  نگه می کنند و تصادفی حرکت می کنند، تحریک پذیری غیر طبعی (عادی)، استفراغ، تشنج و گریه شدید علائم افزایش فشار داخل مغز می باشد.

 

کودکان:

تهوع،‌استفراغ ‌سردرد های صبحگاهی ،‌چشم های برجسته و رو به پائین ،‌خستگی و تغییرات شخصیتی.

 

آیا زندگی با شنت برای من و کودکانم مشکل خواهد بود؟

 شنت به راحتی خراب نمی شود. آن در برابر تکانها و ضربات و پریدن های یک کودک پرتحرکت که بالای رود ،‌غلت می زند و روی سرش می ایستد مقاوم است. به عبارت دیگر ،‌کودکتان قادر است زندگی عادی را شنت داشته باشد. استثنایی که فقط وجود دارد ورزشهای خشن و سختی مثل راگبی ،‌یا هاگی روی یخ می باشد.

 

همه کودکان نیاز به بازی و تجربه کامل جهان پیرامون خود دارند. کودکتان را زمانی که بیمار است بیش از حد مورد حمایت و توجه قرار ندهید. استانداردها و استثناهایی که برای بچه های دیگرتان وجود دارد برای او نیز وجود دارد.

 

 

 

شنت چه شکلی است ؟(شبیه چیست؟)

انواع مختلفی از شنت ها وجود دارند ،‌که بیشتر آنها ۳ قسمت دارند:

 

۱-  یک لوله کوچکه بنام سوند رطنی

۲-  دریچه ای که داخل آن مخزنی وجود دارد این دریچه به سوند بطنی وصل و انتها به قسمت سوم وصل می گردد.

۳-  لوله نازک طویلی بنام سوند صفاقی

 

آیا پس از قرار دادن شنت سر کودک به اندازه طبیعی باز می گردد؟

اگر شنت بخوبی کار کند ،‌دور سر  ممکن است کوچکتر شود یا در همان اندازه باقی بماند در حالیکه مابقی بدن رشد  می کند ،‌ گر اینکه دور سر قبل شنت گذاری خیلی بزرگ شده باشد که با بزرگتر شدن و رشد بدن با اندازه بدن هماهنگ می گردد.

 

بزرگ بودن هیدروسفالی که درمان شده باشند زمانیکه جوانتر بوده اند اندازه ها سر طبیعی دارند.

 

چه مدت می بایست شنت در سر کودک  (کودکه) باقی بماند؟

کوتاهترین پاسخ هست تا پایان عمر . شنت برداشته نمی شود مگر اینکه مشکلی بوجود آید. بچه های کمی هستند که از شنت هایی می یابند. بنظر می رسد که در این کودکان راه های جایگزینی بوجود می آیند که مایع مغزی – نخاعی می تواند جریان پیدا کند و دانستن آن که در این کودکان چه اتفاقی می افتد و چگونه این اتفاق رخ می دهد بسیار سخت می باشد.

 

برخی از علائم خرابی شانت در :

شنت یک وسیله مکانیک است ومی تواند خراب شود

 

-      نوزادان : ورم ملاج ،‌استفراغ ، بی اشتهایی ،‌خواب آلودگی ،‌تحریک پذیری ،‌تشنج ، تورم / قرمزی سر شانت ،‌افتادگی چشم ها / نگاه رو به پایین

 

-      کودکان: سردرد ،‌استفراغ،‌بی اشتهایی لتارژی (افت سطح هوشیاری همراه با خواب آلودگی ، بی توجهی و بی احساسی) تحریک پذیری،‌تشنج ، تورم / قرمزی سر شنت

 

-      کودکان مدرسه ای : سردرد،‌استفراغ، بی اشتهایی ،‌ لتارژی، تحریک پذیری تشنج ،  تورم / قرمزی سیر شنت / افتادن در فعالیت  مدرسه / افت فعالیت مدرسه

 

درمان خرابی های شانت

درمان آن بستگی به میزان خرابی و تأثیر آن روی کودک  دارد. اگر خرابی شانت فقط گهگاهی است و کودک خوب است ،‌ممکن شما و دکتر تصمیم به مراقبت بیشتر و نزدیکتر بگیرد تا درمان ،‌با این وجود اگر  آزمایشات نشان دهد که بطن ها درحال  اتساع و بزرگتر شدن هستند و کودکتان خوب نیست درمان ضروری است. شنت در حالیکه کودک بیهوش است جابجا می شود و آنرا تحمید و یا جابجا می کنند. این کار را اصلاح شنت می نامند و آن شبیه عمل کاشتن شنت می ماند.

 

اصلاح شانت از قراردادن آن برای اولین بار خطرناکتر است زیرا خارج  کردن آن می تواند باعث خونریزی در مغز شود که به برخی از بافت ها ی مغز آسیب می رساند.

در بعضی از کودکان دارای شانت ممکت است به علل مختلف صدمات جزیی مغزی وجود داشته باشد و چون معمولا این صدمات در ماه های اول دیده نمیشود لازم است کودک را زیر نظر داشته باشیم تا از روند طبیعی رشد مطئن گردیم.

لازم است کودک به شکل دوره ای از لحاظ رشد حسی، ذهنی و حرکتی بررسی شود. انجام این ارزیابی ها برای همه کودکان لازم است اما در کودکانی که احتمال مشکلات تکاملی بیشتر می باشد انجام آن ضروری است و برای این کار لازم است با پزشک فوق تخصص مغز و اعصاب اطفال و همینطور با کاردرمانگر متخصص در زمینه نوزادان و کودکان زیر یکسال مشاوره گردد.

مركز كاردرمانى و گفتاردرمانى تاك