تكامل شخصى و اجتماعى كودك

انجام کارهای شخصی مثل خوردن، خوابیدن، لباش پوشیدن و نظافت، و نیز کارهای اجتماعی مثل واکنشهای عاطفی در حوادث و تعامل با دیگران، مشارکت و رعایت قوانین اجتماعی همگی جزو این حیطه محسوب می شوند.به عبارت دیگر تکامل شخصی اجتماعی عبارتست از رشد توانائی های کودک برای مستقل شدن و ارتباط با دیگران در یک چهارچوب مشخص.

کودکان برای رسیدن به این توانائی مسیر زیر را طی می نماید:

۱- چنانکه ذکر شد استعداد اولیه شیرخواران برای تماس با والدین با گریه و خنده و نیز وجود رفلکس های اولیه مثل جستجو و مکیدن، اولین توانائی های یک شیرخوار برای رفع نیازهای شخصی و تعامل با ومراقبین خویش است. شیرخوارن با این پایه ذاتی مراحل بعدی تکامل شخصیاجتماعی را شروع کرده و در تعامل با محیط آن را تکمیل می کنند. کودکان با مزاج(Temprement) منحصر به فرد خود متولد می شوند که در هر کودک متفاوت از سایر کودکان است و از والدین به آنها منتقل می شود. بعضی از کودکان آرام و بعضی از آنها مشکلات

بیشتری دارد بعضی ها عجول و بعضی ها صبورند، بعضی ها ترسو و بعضی ها شجاع هستند که این خصوصیات ذاتی است لذا تمام کودکان را با یک شیوه نمی شود تربیت کرد.

۲- دلبستگی( Attachment) عشق دو طرفه بین شیرخوار و مراقب او است که در اثر پاسخگوئی مناسب مراقب به نیازهای کودک در اوائل زندگی ایجاد می شود. مثلا به محض گرسنه شدن شیرخوار و با اولین درخواست او شیر در اختیار او قرار گیرد. با ایجاد دلبستگی، شیرخوار با اطمینان از پشتیبانی مراقب خود به استقلال و توسعه روابط اجتماعی با دیگران دست می زند. در این مرحله ضمن اینکه نیازهای اولیه شیرخوار برطرف می شود اعتماد به دیگران نیز به تدریج شکل می گیرد و او را برای زندگی مستقل و تعامل با دیگران اماده می کند. اگر این مرحله به خوبی شکل نگیرد شیرخواران به اطرافیان خود بی اعتماد می شوند لذا در شروع کارهای مستقل خود مثل خوردن،
جستجوی اطراف و... تردید کرده و می ترسند زیرا پشتیبانی برای خود احساس نمی کنند و این بی اعتمادی موجب می شود در مراحل بعدی زندگی نیمه خالی لیوان را به بینند و نتوانند با دیگران روابط خوبی برقرار کنند.

۳- شناخت خود قدمی دیگر در تکامل شخصی اجتماعی است و با این توانائی کودک پی می برد که مستقل از محیط خود و سایر افراد وجود دارد، در آئینه خود را می شناسد و کم کم به سمت کسب استقلال پیش می رود. اولین سعی های شیرخوار برای کسب استقلال در خوردن است، او در اواخر
سال اول ترجیح می دهد خودش غذا بخورد و کم کم می خواهد غذا را خودش انتخاب کند. به دنبال آن در اطلاع دادن دفع، لباس پوشیدن، نظافت خود توانمند می شود وبه تدریج برای تحصیل
در مدرسه آماده می شود و با گذشت زمان استقلال در مطالعه را به دست می اورد و با تبدیل به یک نوجوان به یاد گیری و انتخاب حرفه و بعد ها به انتخاب همسر می پردازد و هویت مستقلی پیدا می کند. در این مراحل موتور محرکه او پاسخ به سئوالات هویتی است که دائما از خود می پرسد من کیستم، چه توانی دارم، از کجا آمده ام و به کجا می روم.

۴- اجتماعی شدن: تعاملات اجتماعی از اوایل به شکل های ساده وجود دارد( مثلا ارتباط با مادر) ولی همراه با کسب استقلال و شکل گیری هویت تعاملات اجتماعی بهتر می شوند وکودکانیکه در کسب استقلال و هویت بهتر عمل کنند و حمایت های لازم را از سوی مراقبین خود دریافت کنند مرحله تکامل اجتماعی یعنی تعامل با دیگران را نیز با قدرت پی گیری خواهند کرد و یک شهروند قانونمند و پشتیبان خواهند بود. در این مرحله او انسانی است مستقل و توانمند که زود تحت تاثیر قرار نمی

گیرد و می تواند مشکلی را در جامعه حل کندو می تواند در اجتماع بهترزندگی کند و نیزجامعه به او احساس نیاز کرده و به او اعتماد می کند و او قادر است به آسانی صندلی خود را در بین جمع پیدا کند و قادر می شود به عنوان یک شخص مستقل و غیر وابسته به ایجاد روابط اجتماعی پایدار اقدام کند. او با کنترل تدریجی احساسات و عواطف و رشد اخلاقیات و یاد گیری قوانین اجتماعی، ارتباط خوبی با دیگران برقرار کرده و در کارها و تفریحات وبازی های دسته جمعی به صورت موفقیت آمیزشرکت کند.

مركز كاردرمانى و گفتاردرمانى تاك