خیر . نمی شود کاری کرد . رشد در پایان بلوغ ختم پیدا می کند . البته ما تغییر داریم . در سن چهل سالگی به بعد رشد کاهش پیدا می کند. یکسری المانها مثل زینک ، سلنیوم ، آهن ، مس و ... هست که اینها در یک حد مجاز ضرورت دارد که در بدن انسان وجود داشته باشد . نبود اینها اشکالاتی ایجاد می کند ، زیادی آنها هم اشکالاتی پیدا می کند . در یک تغذیه ی مناسب این اِلمانها به مقدار کافی هست . اِکسترای ویتامین یا زینک یا مس یا روی ،به این صورت نیست که ما زیادتر بدهیم و قد آنها بلند بشود . چنین چیزی محال است . ازنطر فیزیولوژیک بدن ما به مقادیری از این مواد نیازدارد که اگر اینها باشد ما رشد متعادل و ژنتیکی را خواهیم داشت. بعد از بلوغ یک سانت هم امکان ندارد که به رشد اصافه بشود. مردم ما اطلاعات عمومی بالایی دارند . تبلیغات ماهواره ای درست نیست .
سوال – دختر من چهارده سال دارد . ایشان از سال ۸۳ هورمون رشد مصرف می کند . دو سال است که دارو دیفرلین مصرف می کند .این آمپول رشد را تا چه موقع باید مصرف بکند ؟
پاسخ – این دارو با مقادیر کم بلوغ را حادث می کند . این زمانی مورد تجویز قرار می گیرد که ما بلوغ زودرس داشته باشیم . ازنظر آکادمیک هر دختری که زیر هشت سال بلوغش شروع بشود ، این بلوغ زودرس است . با مطالعه ای که ما در ایران داشته ایم سن بلوغ در ایران به هفت سالگی رسیده است. اگر دختری در سن هفت سال و نیم سالگی آثار بلوغ دراو پدیدار بشود اشکالی ندارد و طبیعی است . ممکن است که این بلوغ یک تا سه سال طول بکشد . اگر این بلوغ زود رس بخواهد زود تمام بشود وبجای سه سال شش ماه طول بکشد ، این منجر به کوتاهی قد می شود. ممکن است که مداخلاتی در آن ضرورت داشته باشد . اگر بچه ای در سن نه سالگی ورود به بلوغ کرد بدون توجه به اینکه آخر قد او چقدر خواهد شد این عادی است . مداخله در چنین بلوغی در بسیاری از مجامع علمی پیشرفته مجاز نیست . اگر پسر یا دختری وارد این پروسه شد و درمان دیفرلین و هورمون رشد را دارد ، در دخترها تا سن دوازده سالگی استخوانی (از روی عکسی که از روی دست چپ می گیریم سن استخوانی را تعیین می کنیم ) این کار صورت می گیرد ولی بالای سن دوازده سالگی استخوانی ادامه ی این کار ضرروت ندارد یا هورمون رشد را وقتی ادامه می دهیم که حداقل در سال یک سانت به قد اضافه بشود که در انتهای رشد است برای کسی که قد خیلی کوتاه دارد . من سن استخوانی این دختر خانم را نمی دانم . اگر ایشان قد قابل قبولی کشیده باشد شاید بتوان این نوع درمان را خاتمه داد . آنچه که الان برای مردم ما باور غلط شده است این است که هر نوع مداخله ای را می توان در رشد انجام داد و منجر به بلندتر شدن ژنتیکی می شود . چنین چیزی محال است . ما در یک جاهای بخصوص باید مداخله بکنیم و آن زمانی هست که اتقاق بلوغ به فاینال های ژنتیکی ما لطمه می زند و این را باید پزشک تعیین بکند نه اینکه مادر بگوید که من می خواهم شما بلوغ این بچه را نگه دارید . کار ما این است که حدود آخر رشد را برای خانواده تشریح بکنیم .گاهی می بینیم که بچه خیلی کوتاه می شود و مسئله خیلی سایکولوژیک است . در این موقع ما هورمون رشد را تجویز می کنیم با توجه به اینکه بچه از قد پدر و مادر دارد خیلی دور می شود. و بصورت غیر متعارف خانواده را دچار مشکل کرده است و در اینجا پزشک تشخیص می دهد که مداخله بکند .
سوال – پسر من صد و بیست سانت قد دارد و از همه ی هم سن و سال های خودش . کوچکتر است . پزشک گفته که رشد استخوانهایش به اندازه ی بچه ی هفت ساله است . آیا جای نگرانی هست ؟
پاسخ – اگر ایشان هر سال پنج سانت رشد بکند مشکلی پیش نمی آید . این بچه ها رشد تاخیری دارند . اینها دیرتر به بلوغ می روند و بعد کوتاهی الان را جبران می کنند .